Trước miếu Quan Âm mỗi ngày có vô số người tới thắp hương lễ Phật, khói hương nghi ngút. Trên cây xà ngang trước miếu có con nhện chăng tơ, mỗi ngày đều ngập trong khói hương và những lời cầu đảo, nhện dần có Phật tính. Trải nghìn năm tu luyện, nhện đã linh.
Một ngày, bỗng Phật dạo đến ngôi miếu nọ, thấy khói hương rất vượng, hài lòng lắm. Lúc rời miếu, ngài vô tình ngẩng đầu lên, nhìn thấy nhện trên xà.
Phật dừng lại, hỏi nhện: “Ta gặp ngươi hẳn là có duyên, ta hỏi ngươi một câu, xem ngươi tu luyện một nghìn năm nay có thật thông tuệ chăng. Được không?”. Nhện gặp được Phật rất mừng rỡ, vội vàng đồng ý. Phật hỏi: “Thế gian cái gì quý giá nhất?”. Nhện suy ngẫm, rồi đáp: “Thế gian quý nhất là những gì không có được và những gì đã mất đi!”. Phật gật đầu, đi khỏi.
Lại một nghìn năm nữa trôi qua, nhện vẫn tu luyện trên thanh xà trước miếu Quan Âm, Phật tính của nhện đã mạnh hơn. Một ngày, Phật đến trước miếu, hỏi nhện: “Ngươi có nhớ câu hỏi một nghìn năm trước của ta không, giờ ngươi đã hiểu nó sâu sắc hơn chăng?”. Nhện nói: “Con cảm thấy trong nhân gian quý nhất vẫn là “không có được” và “đã mất đi” ạ!”. Phật bảo: “Ngươi cứ nghĩ nữa đi, ta sẽ lại tìm ngươi.”
Một nghìn năm nữa lại qua, có một hôm, nổi gió lớn, gió cuốn một hạt sương đọng lên lưới nhện. Nhện nhìn giọt sương, thấy nó long lanh trong suốt sáng lấp lánh, đẹp đẽ quá, nhện có ý yêu thích. Ngày này nhìn thấy giọt sương nhện cũng vui, nó thấy là ngày vui sướng nhất trong suốt ba nghìn năm qua. Bỗng dưng, gió lớn lại nổi, cuốn giọt sương đi. Nhện giây khắc thấy mất mát, thấy cô đơn, thấy đớn đau.
Lúc đó Phật tới, ngài hỏi: “Nhện, một nghìn năm qua, ngươi đã suy nghĩ thêm chưa: Thế gian này cái gì quý giá nhất?”. Nhện nghĩ tới giọt sương, đáp với Phật: “Thế gian này cái quý giá nhất chính là cái không có được và cái đã mất đi.” Phật nói: “Tốt, nếu ngươi đã nhận thức như thế, ta cho ngươi một lần vào sống cõi người nhé!”
Và thế, nhện đầu thai vào một nhà quan lại, thành tiểu thư đài các, bố mẹ đặt tên cho nàng là Châu Nhi. Thoáng chốc Châu Nhi đã mười sáu, thành thiếu nữ xinh đẹp yểu điệu, duyên dáng. Hôm đó, tân Trạng Nguyên Cam Lộc đỗ đầu khoa, nhà vua quyết định mở tiệc mừng sau vườn ngự uyển.
Rất nhiều người đẹp tới yến tiệc, trong đó có Châu Nhi và Trường Phong công chúa. Trạng Nguyên trổ tài thi ca trên tiệc, nhiều tài nghệ khiến mọi thiếu nữ trong bữa tiệc đều phải lòng. Nhưng Châu Nhi không hề lo âu cũng không ghen, bởi nàng biết, chàng là mối nhân duyên mà Phật đã đưa tới dành cho nàng.
Qua vài ngày, tình cờ Châu Nhi theo mẹ lên miếu lễ Phật, cũng lúc Cam Lộc đưa mẹ tới miếu. Sau khi lễ Phật, hai vị mẫu thân ngồi nói chuyện. Châu Nhi và Cam Lộc thì tới hành lang tâm sự, Châu Nhi vui lắm, cuối cùng nàng đã có thể ở bên người nàng yêu, nhưng Cam Lộc dường như quá khách sáo. Châu Nhi nói với Cam Lộc: “Chàng còn nhớ việc mười sáu năm trước, của con nhện trên xà miếu Quan Âm chăng?”. Cam Lộc kinh ngạc, hỏi: “Châu Nhi cô nương, cô thật xinh đẹp, ai cũng hâm mộ, nên trí tưởng tượng của cô cũng hơi quá nhiều chăng?”. Nói đoạn, chàng cùng mẹ chàng đi khỏi đó.
Châu Nhi về nhà, nghĩ, Phật đã an bài mối nhân duyên này, vì sao không để cho chàng nhớ ra chuyện cũ, Cam Lộc vì sao lại không hề có cảm tình với ta? Vài ngày sau, vua có chiếu ban cho Trạng Nguyên Cam Lộc sánh duyên cùng công chúa Trường Phong, Châu Nhi được sánh duyên với thái tử Chi Thụ. Tin như sấm động giữa trời quang, nàng không hiểu vì sao Phật tàn nhẫn với nàng thế.
Châu Nhi bỏ ăn uống, nằm khô nhắm mắt nghĩ ngợi đau đớn, vài ngày sau linh hồn nàng sắp thoát khỏi thân xác, sinh mệnh thoi thóp. Thái tử Chi Thụ biết tin, vội vàng tới, phục xuống bên giường nói với nàng: “Hôm đó, trong những cô gái giữa bữa tiệc sau vườn thượng uyển, ta vừa gặp nàng đã thấy yêu thương, ta đã khốn khổ cầu xin phụ vương để cha ta cho phép cưới nàng. Nếu như nàng chết, thì ta còn sống làm chi.” Nói đoạn rút gươm tự sát.
Và giây khắc ấy Phật xuất hiện, Phật nói với linh hồn sắp lìa thể xác Châu Nhi: “Nhện, ngươi đã từng nghĩ ra, giọt sương (Cam Lộc) là do ai mang đến bên ngươi chăng? Là gió (Trường Phong) mang tới đấy, rồi gió lại mang nó đi. Cam Lộc thuộc về công chúa Trường Phong, anh ta chỉ là một khúc nhạc thêm ngắn ngủi vào sinh mệnh ngươi mà thôi. Còn thái tử Chi Thụ chính là cái cây nhỏ trước cửa miếu Quan Âm đó, anh ta đã ngắm ngươi ba nghìn năm, yêu ngươi ba nghìn năm, nhưng ngươi chưa hề cúi xuống nhìn anh ta. Nhện, ta lại đến hỏi ngươi, thế gian này cái gì là quý giá nhất?”
Nhện nghe ra sự thật, chợt tỉnh ngộ, nàng nói với Phật: “Thế gian này cái quý nhất không phải là thứ không có được và đã mất đi, mà là hạnh phúc hiện đang nắm giữ!”
Vừa nói xong, Phật đã đi mất, linh hồn Châu Nhi quay lại thân xác, mở mắt ra, thấy thái tử Chi Thụ định tự sát, nàng vội đỡ lấy thanh kiếm…”.
Mấu chốt để suy ngẫm của câu chuyện là câu nói cuối của nàng Châu Nhi: “Thế gian này cái quý nhất không phải là thứ không có được và đã mất đi, mà là hạnh phúc hiện đang nắm giữ!”. Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này, vì tôi luôn tâm sự trong nhiều entry về quan điểm sống cho hiện tại: Yesterday is history, Tomorrow is mystery, but today is a present ( Ngày hôm qua là lịch sử, ngày mai là huyền thoại, chỉ có hôm nay là món quà). Tuy nhiên, nhiều người trong chúng ta không bao giờ hiểu được trong tay họ đang có cái gì để mà hạnh phúc, vì thế người ta luôn loay hoay tìm kiếm những thứ mà có thể chẳng bao giờ có được.
Vậy bây giờ hãy nghĩ thật kỹ nhé: thứ duy nhất mà chúng ta có thể nắm bắt được trong thời điểm hiện tại của cuộc sống là gì? Đó chính là: bản thân. Chúng ta có thể không bao giờ nắm bắt được người khác, không bao giờ có được tình yêu của ai đó, nhưng chúng ta sẽ luôn luôn có chính bản thân mình. Hơn nữa, hạnh phúc hiện có là do đâu mà tới? Là do chính chúng ta cảm nhận và hưởng thụ. Hạnh phúc là một trạng thái tâm sinh lý gắn liền với mỗi cá thể trong từng khoảnh khắc cuộc sống của chính họ. Khi chính chúng ta có cảm giác hạnh phúc là chúng ta hạnh phúc. Vì thế, khi trong sâu thẳm con người chúng ta không cảm thấy hạnh phúc thì cho dù chúng ta có rất nhiều thứ mà người ngoài nhìn vào thèm muốn và cho rằng chúng ta đang hạnh phúc,thì chúng ta vẫn thấy mình cô đơn và bất hạnh. Thực tế đã chứng minh điều đó rất nhiều.
Vậy để chính mình thấy hạnh phúc, nắm giữ được hạnh phúc đang có trong tay chúng ta cần có những gì? Trước tiên là: sức khỏe. Trong câu chuyện, nếu nàng Châu Nhi không tỉnh cơn bệnh, và không giữ lại thanh kiếm kia, thì cả Chi Thụ và Châu Nhi đã không thể có cơ hội mà hưởng hạnh phúc. Nếu chúng ta không có sức khỏe, thì không thể nào có hạnh phúc hay có khả năng hưởng thụ hạnh phúc. Chúng ta sẽ chỉ mang đến lo âu và phiền não cho chính mình và những người yêu thương mình. Nếu chúng ta có đủ sức khỏe chúng ta có thể làm nhiều thứ để chính mình và người mình yêu thương được hạnh phúc. Trong tình yêu cũng vậy thôi, chúng ta không thể nào nói rằng ta yêu một người và vì một người khi mà ta không đủ sức bảo vệ cho chính ta và người ấy. Điều đó chỉ là ảo tưởng và trong tiểu thuyết.
Tiếp theo, chúng ta cần nắm rõ bản ngã của chính mình để biết mình thật sự cần gì trong cuộc sống, giá trị mình đang theo đuổi là gì? Và mình đang có trong tay những gì để đạt được những giá trị ấy. Nếu một người theo đuổi công danh, thì sẽ không bao giờ dám từ bỏ công danh để theo tình yêu và ngược lại. Nếu một người theo đuổi sự giàu sang thì sẽ không thể nào chống được sự cám dỗ của vật chất để yêu thật lòng một ai đó. Nếu một người biết yêu để mà yêu, yêu vì chính tình cảm từ con tim mình không so đo tính toán, thì có thể bỏ hết công danh, tiền bạc để có tình yêu, nhưng chắc chắn họ sẽ không đánh mất chính bản thân họ, vì họ hiểu rằng khi còn nắm giữ bản ngã của mình, dù họ có mất đi chút danh vọng hay tài sản để yêu được ai đó, thì rồi họ vẫn còn có thể làm lại mọi thứ từ đầu. Đừng ai dại dột vì yêu một người mà đánh mất chính mình. Khi mất chính mình là mất đi tất cả.
Vì thế, tôi hiểu câu chuyện ấy theo nghĩa rất khác: cái quý giá nhất torng cuộc sống chính là bản thân mình: khỏe mạnh cả thể chất lẫn tinh thần, hiểu rõ bản ngã và giá trị bản thân để có thể tìm được và nắm giữ hạnh phúc hiện có. Đừng bao giờ theo đuổi những thứ mà mình không bao giờ có được, đừng tiếc nuối những gì đã mất, hãy cứ tin vào chính bản thân mình để tạo lập hạnh phúc cho mình.
Ba Trung & Bé Con 